PYBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA IM. HELENY MIROSŁAWSKIEJ W GRABOWIE NAD WISŁĄ

GRABÓW NAD WISŁĄ 57, 26-704 PRZYŁĘK

DYREKTOR - KATARZYNA SZYMAŃSKA

https://pspgrabow.szkolnastrona.pl/

Wszystko  co  tylko  istnieje
ma  swoją  historię,
którą winniśmy  skrzętnie  notować
i  przekazywać  potomnym ...

Pragnąc  spisać  dzieje  Szkoły  Podstawowej  w  Grabowie  n/  Wisłą, posłużę się kroniką  szkoły napisaną  przez  byłego ucznia, a potem długoletniego  dyrektora  tej  szkoły  mgr Tadeusza  Gołdę,  wspomnieniami  najstarszych  mieszkańców  wsi, oraz  cennymi  uwagami p. Natalii  Przepiórka byłej nauczycielki - polonistki tutejszej szkoły.
Z  relacji  seniorów  wsi  wynika, że  przed  rokiem  1914  nauczania  zorganizowanego  na  naszym  terenie  nie  było.
Nauczaniem zajmowali się  przygodni  nauczyciele, którzy  narażając  wolność  osobistą starali  się  zaszczepić  dzieciom chłopskim  elementarne  umiejętności  czytania,  pisania  i  rachunku  pamięciowego.
Nauka  odbywała  się  tylko  zimą przy  częstej  zmianie  miejsca,  aby  nie  zwracać  uwagi  rosyjskich  „ strażników".
Ludność  Grabowa podobnie jak  mieszkańcy  wielu  innych  wsi  zaboru  rosyjskiego  broniła  się  przed  szkołą  carską  i  nie  wyrażała  zgody  na  jej  budowę. Sytuacja  zmieniła  się  dopiero  w  czasie  I  wojny  światowej. Okolica  tutejsza  przechodziła  kilka  razy  z  rąk  do  rąk  walczących  ze  sobą  wojsk.
Gdy  front  wojny  przesunął  się  daleko  na  wschód , pojawili  się  pierwsi  nauczyciele .  Wynajęto  izbę,  powołano  dozór  szkolny. Najprawdopodobniej  rozpoczęcie  regularnych  zajęć  szkolnych  przypada  na  lata  1916 / 1917. Potwierdzają to  szczątki  zachowanych  dokumentów  szkolnych.
Pierwszym  nauczycielem  w  Grabowie  był  Antoni  Malina, który  uczył  dzieci w  wynajętej  izbie u  Jana  Rogali. Dzieci  podzielone  były  na  oddziały od  I do IV.  Nauka  odbywała  się  na  dwie   zmiany. Wkrótce  miejsce  Antoniego  Maliny  zajął  ex-żołnierz generała  Józefa  Dowbór- Muśnickiego  niejaki  Antoni  Madera o  pseudonimie  Kalikst Sztolf, który  tu  w  naszym  rejonie ukrywał  się  przed  Austriakami.
W  latach 1918-22 uczył jeszcze inny  nauczyciel , ale  jego  nazwiska  nikt  już nie  pamięta.

W  1922 roku przybyła  do  Grabowa  nauczycielka Halina  Mirosławska, która  wcześniej  z  pomocą inspektora szkolnego  Sejmiku Powiatowego w Kozienicach Mariana  Jagmina, właściciela  niewielkiego  majątku  ziemskiego w pobliskim  Ludwikowie, zakładała  szkołę w Babinie .
Dla  potrzeb  szkolnych została  wynajęta druga  izba u  Jana Makucha , która znajdowała  się po sąsiedzku pierwszej. Tu  odbywały się zajęcia szkolne . Poczynania  p. Mirosławskiej wspierane  były przez  Józefa Gojnerta a następnie Juliana Niedzielskiego , który pracował w Grabowie do 1934 roku.
W 1930 roku p. Mirosławska  kupuje z funduszu gminnego drewniany  dwuizbowy domek od Szczepana Tworzowskiego i  dobudowuje pokoik  z  kuchenką dla  siebie.
W 1930 roku zostaje  podniesiony stopień organizacyjny szkoły z „dwu-” na „trzyklasówkę „ . Przyjęto nową nauczycielkę Bronisławę Szamańską.
Druga  wojna światowa a następnie okupacja  hitlerowska nie przerwały istnienia tutejszej szkoły . Nauka ograniczała się do rachunków ,czytania i pisania . Zabroniona była nauka historii, geografii literatury. Jedyną dozwoloną literaturą było  czasopismo „Stery". Pomimo takich ograniczeń okupacyjnych poziom nauczania w  tutejszej  szkole  był wysoki. tak  o tym pisze  p. Tadeusz Gołda  „Tutejsi  nauczyciele dokładali wiele starań by w zakresie programu matematyki, ćwiczeń w czytaniu, opowiadaniu i pisaniu ćwiczeń stylistycznych zrobić możliwie wszystko, co w tych warunkach było  możliwe . Stąd też poziom nauczania był wysoki. Zawdzięczać to  należy przede wszystkim ówczesnej kierowniczce szkoły – Halinie Boguchwale Piątkowskiej-Mirosławskiej, osobie już wtedy starszej, bardzo statecznej i poważanej, cieszącej się wielkim autorytetem zarówno wśród młodzieży jak i dorosłych".

Ta wybitna nauczycielka, troskliwa i serdeczna opiekunka żyje w pamięci ludzi, których uczyła i ich dzieci mimo  upływu 60 lat jakie minęły od jej śmierci. Zmarła 20 października 1942 roku w wieku 48 lat i została pochowana na cmentarzu w Zwoleniu.
Jej następca Antoni Skwira  uczący w szkole grabowskiej od 1940 roku starał się wychowywać dzieci w duchu narodowym , zaszczepiając w młodych umysłach właściwy kierunek myślenia.
Już w 1937 roku szkoła w Grabowie była szkołą 7-oddziałową , ale tylko z trzema nauczycielami. Nauka zatem odbywała się przez łączenie sąsiednich klas. Taką też została aż do 1949 roku. W latach 1945-47 uczyło w Grabowie tylko dwoje nauczycieli – kierownik Antoni Skwira i Anna Guzin.

Przedwojenny  budynek szkoły został zniszczony podczas ofensywy w styczniu 1945 roku. Zajęcia  odbywały się w dwóch izbach dworskiego pałacu.
Później władze gminne postarały się o barak poniemiecki. Został on postawiony na placu gminnym – obecny plac GS-u. Mieściły się w nim cztery sale lekcyjne, kancelaria oraz mieszkanie kierownika. W 1947 roku kierownikiem był przez dwa lata Stanisław Jagielski a po przejściu na stanowisko inspektora w Kozienicach jego miejsce zajął starszy i doświadczony nauczyciel Stanisław Wrotkowski . Funkcję kierownika pełnił tylko dwa lata w trudnych czasach stalinowskich (1949-53). Nie znajdując uznania aparatu partyjnego , został zdjęty ze stanowiska a jego stanowisko powierzono młodemu nauczycielowi Julianowi Kołaczowi , który przepracował 7 lat (1953-60 ). Ale szkoła to nie tylko dyrektorzy, lecz i nauczyciele,którzy dłużej lub krócej uczyli i wychowywali sporą  gromadkę wiejskiej dzieciarni. Byli to : Nazariusz Antoniak ,Stanisław i Zofia Faustman, Tadeusz Plewicki, Irena Majczak, Regina Kosz, Danuta Lewicka, Tadeusz Mikulski, Krystyna Rusinek, Sabina Pastwa, Janina Giza, Zofia Gołda ,Maria Gazdur- Kamionka, Czesław Kamionka, Irena Lipińska, Kazimiera Łyszc , Szulowski i inni. 
Liczba uczniów utrzymywała się w granicach od 115 do 180 przy obsadzie czterech nauczycieli .
W 1956 roku dzięki staraniom kierownika szkoły  Juliana Kołacza i miejscowego społeczeństwa przystąpiono do budowy murowanego budynku  szkolnego. Nim przystąpiono do budowy nie obyło się bez starć między wioskami o lokalizację. Ostatecznie zwyciężył Grabów, ale kosztem minimalizacji budynku szkolnego – na potrzeby 114 uczniów.
W momencie oddania go do użytku (1958 r.) było już 136 uczniów i z każdym rokiem ich przybywało. W 1961 r. pobierało naukę 200 uczniów przy obsadzie pięciu nauczycieli. Do poprawy szczupłego stanu lokalowego szkoły trzeba było szukać jakiegoś sposobu. Z biblioteki zrobiono piątą salę lekcyjną, a pokój nauczycielski połączono z kancelarią kierownika.

W 1960 r. odszedł budowniczy szkoły p. Julian Kołacz . Na jego miejsce przyszła Aleksandra Wróbel. Zmieniła się również obsada nauczycielska. Przyszły nowe osoby : Janina Warchoł, Tadeusz Sobieszek, Zuzanna Sokalska – Papiewska, Krystyna Leśniewska i Henryka Grześkiewicz .
Jak pisze p. Gołda w kronice szkoły : „w latach 1961 – 64 szkoła w Grabowie należała do najlepszych w powiecie zwoleńskim pod względem obsady , a młodzież osiągała najniższy procent drugoroczności ( 2, 6 %) 
Młodzież osiągała najwyższe lokaty w organizowanych przez powiat konkursach i zawodach . Nauczyciele organizowali się w pracy społecznej na rzecz środowiska, byli radnymi, obsługiwali zebrania wiejskie i szkoleniowe. Działały drużyna harcerska i zuchowa, p. Aleksandra Wróbel prowadziła zespół muzyczny. Tutejsza młodzież osiągała niezłe wyniki w sporcie, szczególnie drużyna chłopięca w piłce ręcznej”. W 1965 r. nastąpiła poważna zmiana w obsadzie nauczycielskiej. Z dawnego grona została tylko p. Janina Warchoł. Przybyli: p. Zofia i Tadeusz Gołdowie,   Czesław Majewski, Józefa Markowska, Rozalia Rumińska – Tyburska, a rok później Natalia Tomczak–Przepiórka. Większość miała długoletnie doświadczenie pedagogiczne i metodyczne w poszczególnych przedmiotach .
W latach 1963 – 67 przy szkole podstawowej istniała Szkoła Przysposobienia Rolniczego, z której wielu absolwentów kontynuowało naukę w Technikum Rolniczym w Zwoleniu .

W roku szkolnym 1966 / 67 Szkoła Podstawowa w Grabowie miała 217 uczniów, dwie klasy S.P.R. i ok.. 20 osób uczęszczało na zajęcia podstawowej szkoły wieczorowej dla dorosłych.
Budynek „pękał w szwach". Za mało było sal lekcyjnych. Nie było miejsca na urządzanie sal przedmiotowych . Duży korytarz w czasie przerw spełniał rolę sali rekreacyjnej, sali gimnastycznej podczas zajęć w-f i sali koncertowo – teatralnej dla okolicznościowych akademii, występów i zabaw .
Co roku większość absolwentów klas ósmych kontynuowała naukę w pełnych szkołach średnich . I taką tradycje utrzymują nasi uczniowie do dzisiaj .
W 1973 r. następuje  reforma administracyjna kraju, Grabów traci na znaczeniu na rzecz wsi Przyłęk. Odchodzi dyr. Tadeusz Gołda, został mianowany dyrektorem LO w Zwoleniu. Na jego miejsce przychodzi do Grabowa nowy dyrektor Franciszek Wieczorek, który  porządkuje  obejście szkoły  i urządza nowe boisko szkolne. To dzięki jego staraniom w latach 1980 – 83 przy pomocy ówczesnego Kuratora Oświaty w Radomiu śp. Mieczysława Janika oraz naczelnika Gminy w Przyłęku Tadeusz Kochankadobudowano piętra na skrzydłach bocznych budynku, skanalizowano i założono C.O.  W 1985 r. obok szkoły stanął dom nauczyciela, który oddano do użytku sześciu rodzinom. Dawne mieszkania nauczycielskie przebudowano na dwie sale lekcyjne, bibliotekę, pokój nauczycielski i harcówkę. Każda klasa miała własną salę, która pełniła również rolę pracowni przedmiotowej. Niestety nie udało się wówczas zrealizować panu Wieczorkowi  budowy sali gimnastycznej. Była i jest ona bardzo potrzebna. Sport w naszej szkole ma chlubne i długie tradycje .Była już nawet sporządzona dokumentacja budowy. Szkołę podstawowa w Grabowie ominęły reformy administracyjne. Zawsze była odpowiednia liczba dzieci (150-160). Nigdy nie obniżono stopnia organizacyjnego, klasy liczyły od 12-28 uczniów. Sam Grabów „starzał się", dzieci ubywało, szkołę zasilały takie miejscowości jak: Michalin, Szczęście, Ługi, Celestynów, Zielonka Nowa  i zachodnia część Zielonki Starej .
Zmienia się skład grona pedagogicznego. W 1974 odchodzi p. W. Nowak, w 1978 r. p. J. Markowska a na ich miejsce przybywają nowi nauczyciele. W 1978 roku państwo Zofia i Stanisław Łuczyńscy , w 1979 r . p. Alina Bednarczyk,  w 1982r. p. Jadwiga Nita-Czerniak, w 1983 r. p. Krystyna Sułek  ( była uczennica szkoły ), w 1986 r. p.  Janina Pożoga, w 1994 r. p. Lech Pożoga  a w 1997r. p.  Barbara Koniarz .  
Lata 1975/90 to lata rozkwitu szkoły.  Budynek zmodernizowany i odnowiony,  wykształcone grono, wspaniała atmosfera pracy, liczne zdolne roczniki młodzieży, ogromne poświęcenie dyrektora i nauczycieli, przynosiło efekty . 
Uczniowie brali udział w olimpiadach przedmiotowych. Mięliśmy kilku olimpijczyków na szczeblu wojewódzkim, głównie z języka polskiego, matematyki i języka rosyjskiego. Wymienię tu: Jolantę Morawską, Edytę Majewską, Krzysztofa Szarpaka, Annę Skrzypek, Monikę Solecką, Rafała Wójcika, Justynę Sułek, Hannę Potucha, Aleksandrę Łuczyńską, Majkę Drążyk i Agnieszkę Wieczorek. Obecnie są to nauczyciele, informatycy, ekonomiści. Często wracają do nas na praktyki. W szkole prężnie działała drożyna zuchowa pod opieką p. Zofii Łuczyńskiej i harcerska prowadzona przez  p. N. Przepiórka. Wraz z przybyciem w 1992 r. Bogumiły Trzaskowskiej–Chołuj szkoła zaczęła rozbrzmiewać muzyką i śpiewem. wielu uczniów pobierało lekcje muzyki, a potem uświetniało uroczystości szkolne . 
Organizowane były kursy tańca towarzyskiego i samoobrony. Uczniowie chętnie uczestniczyli w tych zajęciach. 
Zmieniło się również otoczenie szkoły. Dzięki  zaangażowaniu dyrektora p. F. Wieczorka i p. J. Czerniak wytyczone zostały nowe alejki i  kwietniki , zasadzono mnóstwo ozdobnych krzewów. W 1993 r. po  chorobie uniemożliwiającą mu dalszą pracę odchodzi na emeryturę p. F. Wieczorek. Przez rok (1992) stanowisko dyrektora piastowała p. W. Wieczorek, a od 1993 do 1998 na stanowisko to powołano p. S. Łuczyńskiego . Rodzi się pomysł nadania  szkole imienia, wśród wielu propozycji na patrona szkoły pojawia się  nazwisko długoletniej dyrektorki p. Haliny Mirosławskiej. Propozycję popierają  wszystkie organy szkoły, zawiązuje się Komitet Organizacyjny w którym pierwszoplanowe role odgrywają p. N. Przepiórka, dyr. S. Łuczyński i przewodniczący  komitetu p. Andrzej Maj. Rada Gminy w Przyłęku podejmuje stosowną uchwałę i w dniu 1 września 1997 r. wielkie święto. Szkoła Podstawowa w Grabowie otrzymuje imię Haliny Boguchwały  Mirosławskie . Społeczność lokalna funduje  sztandar, a na budynku szkoły w 80 – lecie jej powstania  byli uczniowie tablicę  pamiątkową, która została wmurowana na frontowej ścianie szkoły. Na uroczystości było mnóstwo gości: dawni uczniowie, dyrektorzy, nauczyciele, społeczność wiejska oraz przedstawiciele władz samorządowych i wojewódzkich. Za zebrane fundusze ufundowano płytę nagrobną. Grób patronki otoczony jest stałą opieką przez jej uczniów ich dzieci i młodzież nasze szkoły.

Zmienia się grono nauczycielskie . W 1993 r.na emeryturę odchodzi długoletnia nauczycielka – matematyk p. R. Tyburska , w 1998 pani Natalia Przepiórka i Stanisław Łuczyński , w 1999r. H. Grzybowska i W. Wieczorek a rok później p. Zofia Łuczyńska , w 2000 r. p. Janina Pożoga , a w 2001 p. Barbara Koniarz . 

Nowym dyrektorem zostaje p. Lech Pożoga wygrywając  konkurs w  1998 roku . 
Wraz z nim przybywają nowi nauczyciele. Są to ; Elżbieta Kałkowska - 1998, Renata Pożoga – 1999, Bożena Wolszczak – 2000, Bożena Potucha – 2000,  Wioletta Mazur  i Sabina Budniak -  2001 .
Mimo bardzo trudnej sytuacji w oświacie  nasza szkoła  ma się dobrze W wyniku reformy systemu nauczania w 1999 roku zmienia się  stopień organizacyjny szkoły  na sześcioklasową. Po nadaniu  imienia  zmieniła się również nazwa szkoły . Obecnie to Publiczna  Szkoła Podstawowa im. Haliny Mirosławskiej w Grabowie nad Wisłą.
Mamy ponad 150 uczniów, klasy liczą od 15 do 28 uczniów. Zajęcia odbywają się w ośmiu salach lekcyjnych. Sale te ostatnio zostały odnowione  i przystosowane do mniejszych uczniów i innej roli Utworzono klasę zerową, 4-klasy młodsze, pracownię polonistyczną, matematyczną i informatyczną . Dzięki uporowi pana dyrektora  i  pomocy finansowej Rady Rodziców   posiadamy już siedem  komputerów na których lekcje informatyki mają dzieci z klas 1- 6 .W latach 1998 – 2000 przy  znaczącym udziale pracowników sezonowych zmodernizowano kuchnię szkolną i szatnię . Na wniosek dyrektora przy wsparciu Rady Gminy w Przyłęku zmodernizowano kotłownię ,  zastępując stare piece węglowe nowoczesnym ogrzewaniem olejowym. W roku 2001 wyremontowano schody i taras przed szkołą oraz położono nową elewację szatni.
Nauczyciele ciągle aktualizują swoją wiedzę . Na studiach podyplomowych studiują lub studiowały : R. Marzęda, J. Czerniak, W. Mazur, B. Potucha, S. Budniak, Pani B. Chołuj zdobywa uprawnienia do nauczania języka angielskiego w Kolegium Języków Obcych,  inni podnoszą swoje kwalifikacje na kursach kwalifikacyjnych: Panie R. Pożoga, B. Wolszczak  i  R. Marzęda ukończyły kurs komputerowy a K. Sułek kurs doskonalący z nauczania początkowego. Uczniowie pod kierunkiem  nauczycieli osiągają dobre wyniki w sporcie , zwłaszcza w tenisie stołowym oraz  biorą licznie udział w konkursach plastycznych i recytatorskich. Absolwenci kontynuują naukę w zaprzyjaźnionych z naszą szkołą Gimnazjach  w Wólce Zamojskiej i w Zwoleniu .

DYREKTORZY SZKOŁY W GRABOWIE
 

HALINA BOGUCHWAŁA MIROSŁAWSKA	1922 – 1942
ANTONI   SKWIRA	1942 – 1947
STANISŁAW   JAGIELSKI	1947 – 1949
STANISŁAW   WROTKOWSKI	1949 – 1953
JULIAN   KOŁACZ	1953 – 1960
ALEKSANDRA  WRÓBEL	1960 – 1965
mgr TADEUSZ GOŁDA	1965 – 1973
FRANCISZEK WIECZOREK	1973 – 1992
WANDA  WIECZOREK	1992 – 1993
mgr STANISŁAW  ŁUCZYŃSKI	1993 – 1998
mgr LECH  POŻOGA	1998 – 2003
mgr JADWIGA CZERNIAK mgr BOŻENA POTUCHA

 

OBECNE GRONO NAUCZYCIELSKIE
 

Mgr LECH  POŻOGA	-  dyrektor szkoły, wychowanie fizyczne
ALINA BEDNARCZYK	-  język polski , biblioteka
Mgr SABINA BUDNIAK	-  oddział przedszkolny
Mgr  BOGUMIŁA CHOŁUJ	-  muzyka , język angielski
Mgr  JADWIGA CZERNIAK	-  przyroda , informatyka
ANETA DĄBROWSKA	-  katecheza
Ks. SYLWESTER GÓRECKI	-  katecheza
Mgr RENATA MARZĘDA	-  matematyka , informatyka
Mgr WIOLETTA MAZUR	-  język polski , historia
Mgr BOŻENA POTUCHA	-  nauczanie początkowe
Mgr  RENATA POŻOGA	-  nauczanie początkowe
Inż.  KRYSTYNA SUŁEK	-  nauczanie początkowe
Mgr BOŻENA WOLSZCZAK	-  nauczanie początkowe

 

Dalsze dzieje dopisze już sama historia ...